Zasoby pracy w polskim rolnictwie indywidualnym i ich wykorzystanie

Main Article Content

Bożena Karwat-Woźniak


Słowa kluczowe : ludność rolnicza, aktywność zawodowa, zatrudnienie w rolnictwie indywidualnym, nakłady pracy, najem siły roboczej
Abstrakt
Celem artykułu jest określenie zmian liczebności, cech społeczno-demograficznych i aktywności zawodowej populacji związanej z użytkownikiem indywidualnego gospodarstwa rolnego oraz wykorzystania potencjału pracy. Rozpoznano także przeobrażenia w nakładach i stosunkach pracy w rolnictwie indywidualnym oraz czynniki warunkujące zachodzące zmiany. Pracę przygotowano na podstawie wyników panelowych badań terenowych prowadzonych przez IERiGŻ-PIB, głównie z lat 2000, 2005 i 2011. Ankieta obejmowała swoim zasięgiem wszystkie gospodarstwa rolne o powierzchni powyżej 1 ha UR, będące w dyspozycji osób fizycznych, położone w 76 wsiach z różnych regionów kraju. Miejscowości były dobrane celowo, tak by wielkość badanych gospodarstw była proporcjonalna do rzeczywistej struktury obszarowej indywidualnych gospodarstw rolnych. Każdorazowo badaniem objęto 0,2% faktycznej liczby indywidualnych gospodarstw rolnych, a próbę badawczą w 2011 r. stanowiło 3,3 tys. gospodarstw. Materiał z badań terenowych został uzupełniony o dane GUS. Badania wykazały systematyczne zmniejszanie populacji związanej z użytkownikiem indywidualnego gospodarstwa rolnego, a tempo tego procesu było wyznaczane nie tylko skalą ubytku gospodarstw, ale również migracjami. Nieznacznie zauważalnym symptomom starzenia się towarzyszył wzrost poziomu skolaryzacji i dywersyfikacji aktywności zawodowej ludności rolniczej. Te tendencje skutkowały spadkiem zatrudnienia i profesjonalizacją stosunków pracy w rolnictwie. Jednak nadal ten sektor cechuje nadmierne zatrudnienie i duża skala niewykorzystanych zasobów pracy.

Article Details

Jak cytować
Karwat-Woźniak, B. (2015). Zasoby pracy w polskim rolnictwie indywidualnym i ich wykorzystanie. Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa I Rozwoju Obszarów Wiejskich, 102(1), 70–84. https://doi.org/10.22630/RNR.2015.102.1.6
Bibliografia

Baer-Nawrocka Agnieszka, Poczta Walenty, 2014: Przemiany w rolnictwie, [w] Iwona Nurzyńska i Walenty Poczta (red.). Polska wieś 2014. Raport o stanie wsi, Wyd. Naukowe SCHOLAR, Warszawa, 85-124.

Checchi Daniele, Lucifora Claudio, 2004: Education, Training and Labour Market Outcomes in Europe, Palgrave Macmillan, 12-13. (Crossref)

Chmieliński Paweł, 2013: Ludność wiejska na rynku pracy zarobkowanie, bezrobocie, przedsiębiorczość i praca za granicą w latach 2005-2011, IERiGŻ-PIB, Warszawa, 20, 25-26.

Chmieliński Paweł, Otłowska Agnieszka, 2009: Źródła utrzymania niechłopskich rodzin wiejskich, IERiGŻ-PIB, Warszawa, 9.

Dudek Michał, 2010: Kapitał ludzki w rolnictwie oraz instrumenty wspierające jego rozwój, Komunikaty, Raporty, Ekspertyzy, z. 540, IERiGŻ-PIB, Warszawa, 16-18.

Gospodarstwa rolne w Polsce na tle gospodarstw Unii Europejskiej - wpływ WPR. 2013: Walenty Poczta (red.), Powszechny Spis Rolny 2010, GUS, Warszawa, 56.

Kaleta Andrzej, 2005: Wielozawodowość na obszarach wiejskich - perspektywa globalizacji, [w] Polska wieś 2025, Jerzy Wilkin (red.), Fundusz Współpracy, Warszawa, 127-132.

Karwat-Woźniak Bożena, 2009: Gospodarstwa wysokotowarowe w rolnictwie chłopskim. Synteza wyników badań 2005-2009, IERiGŻ-PIB, Warszawa, 41, 87.

Karwat-Woźniak Bożena, 2013: Przeobrażenia w cechach społeczno-demograficznych kierowników rodzinnych gospodarstw rolnych w warunkach nasilającej się konkurencji w świetle badań terenowych, [w] Cechy społeczno-demograficzne i aktywność ekonomiczna kierowników gospodarstw rolnych, IERiGŻ-PIB, Warszawa, 56-91.

Kulawik Jacek, 2007: Efektywność a konkurencyjność, [w] Jacek Kulawik, Wojciech Józwiak (red.), Analiza efektywności gospodarowania i funkcjonowania przedsiębiorstw rolnych powstałych na bazie majątku byłych PGR, IERiGŻ-PIB, Warszawa, 27-31.

Kowalski Andrzej, Rembisz Włodzimierz, 2005: Rynek rolny i interwencjonizm a efektywność i sprawiedliwość społeczna, IERiGŻ-PIB, Warszawa, 42-45.

Podstawowe informacje o sytuacji demograficzno-społecznej ludności Polski oraz zasobach mieszkaniowych. 2012: Wyniki Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań 2011, GUS, Warszawa, opracowanie przygotowane na Kongres Demograficzny w dniach 22-23 marca 2012 r., 21.

Raport z wyników. 2012: Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań 2011, GUS, Warszawa, 59.

Rosiek Janusz, 2007: Procesy migracyjne w Unii Europejskiej a funkcjonowanie rynku pracy w Polsce, [w] D. Kopycińska (red.), Wykorzystanie zasobów pracy we współczesnej gospodarce, Uniwersytet Szczeciński, Szczecin, 80-89.

Sikorska Alina, 2006: Przemiany w strukturze agrarnej gospodarstw chłopskich, IERiGŻ-PIB, Warszawa, 39

Sikorska Alina, 2013: Przemiany w strukturze agrarnej indywidualnych gospodarstw rolnych, IERiGŻ-PIB, Warszawa, 9, 39. (Crossref)

Sikorska Alina, 2001a: Zmiany strukturalne na wsi i w rolnictwie w latach 1996-2000 a wielofunkcyjny rozwój obszarów wiejskich. Synteza, IERiGŻ, Warszawa, 12.

Sikorska Alina, 2001b: Zmiany w wielkości badanych wsi oraz mobilność rodzin, [w] Alina Sikorska (red.), Przemiany strukturalne we wsiach objętych badaniem IERiGŻ w latach 1996-2000, IERiGŻ, Warszawa, 7-15.

Tomczak Franciszek, 1998: Gospodarstwo rodzinne, [w] Encyklopedia agrobiznesu, Fundacja Innowacja, Warszawa, 340-341.

Tomczak Franciszek, 2005: Gospodarka rodzinna w rolnictwie. Uwarunkowania i mechanizmy rozwoju, IRWiR-PAN, Warszawa, 204.

Woś Augustyn, 2000: Rolnictwo polskie 1945-2000. Porównawcza analiza systemowa, IERiGŻ, Warszawa, 56-59

Zegar Józef Stanisław, 2008: Dochody w rolnictwie w okresie transformacji i integracji europejskiej, IERiGŻ-PIB, Warszawa, 73-74.

Zegar Józef Stanisław, 2009: Sytuacja ekonomiczna polskiego rolnictwa po akcesji do Unii Europejskiej, IERiGŻ-PIB, Warszawa, 11.

Zegar Józef Stanisław, 2006: Źródła utrzymania rodzin związanych z rolnictwem, IERiGŻ-PIB, Warszawa, 73-74.

Zwoliński Łukasz, 2006: Mobilność przestrzenne i społeczno-zawodowa ludności wiejskiej w latach 2000-2005, IERiGŻ-PIB, Warszawa, 45-46.

Statystyki

Downloads

Download data is not yet available.