https://rnr.sggw.edu.pl/issue/feed 2024-01-19T08:43:17+00:00 Redakcja „Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich” wydawnictwo@sggw.edu.pl Open Journal Systems <p>„Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich” (DOI czasopisma naukowego 10.22630/RNR) wydawane w latach 1957-2019 publikowały wyłącznie oryginalne prace naukowe prezentujące wyniki badań empirycznych oraz artykuły metodyczne. Redakcja nie przyjmowała opracowań już publikowanych w innych czasopismach lub opracowaniach zwartych ani opracowań wtórnych, bazujących wyłącznie na danych obcych.</p> https://rnr.sggw.edu.pl/article/view/6952 2024-01-06T08:41:59+00:00 Nadiia Davydenko Yuliia Nehoda Iryna Tytarchuk Natalia Wasilewska n.wasilewska@unipt.pl

Celem badań jest wskazanie teoretycznych i metodycznych podejść do określania stabilności finansowej przedsiębiorstw rolnych. Przeanalizowano światowe i krajowe doświadczenia w określaniu stabilności finansowej podmiotów prowadzących działalność rolniczo-przemysłową, a także czynniki wpływające na kształtowanie stabilności finansowej na poziomie regionalnym oraz w grupach przedsiębiorstw rolnych. Istnieje specyfika mechanizmu stabilności finansowej przedsiębiorstw rolnych. Głównym celem mechanizmu zapewniającego stabilność finansową jest osiągnięcie bezpieczeństwa finansowego, stabilności funkcjonowania i rozwoju. Metoda oferuje wykorzystanie kompleksu wskaźników, które są ściśle powiązane i określają status ekonomiczny oraz zdolność finansową do kontynuowania działalności przedsiębiorstwa i badania stabilności finansowej przedsiębiorstwa.

2019-05-28T00:00:00+00:00 Prawa autorskie (c) SGGW https://rnr.sggw.edu.pl/article/view/6953 2024-01-19T08:43:17+00:00 Zbigniew Gołaś zbigniew.golas@up.poznan.pl

Celem pracy było przedstawienie przemian wydajności pracy w rolnictwie Unii Europejskiej (UE) w latach 2005-2016 oraz propozycji metodycznej dekompozycji wskaźnika wydajności pracy w rolnictwie. W zaproponowanych trzech modelach dekompozycji wydajności pracy uwzględniono siedem czynników (wskaźników), tj. produktywność nakładów, produktywność ziemi, wskaźnik wartości dodanej, opodatkowanie produkcji, dopłaty do produkcji, uzbrojenie zasobów pracy w ziemię oraz poziom intensywności produkcji rolniczej. Ponadto, na podstawie metody deterministycznej dokonano oceny zmian wydajności pracy w rolnictwie UE oraz w Polsce. Badania wykazały, że w latach 2005-2016 wydajność pracy mierzona wartością dodaną brutto zwiększała się w UE-28 średniorocznie o 2,13%, w UE-15 tylko 0,98%, a w UE-13 znacznie szybciej, tj. o 3,45%. Oznacza to, że w rolnictwie UE zachodzą procesy konwergencji wydajności pracy. W świetle analizy deterministycznej głównymi czynnikami wzrostu wydajności pracy w rolnictwie UE-28 i w Polsce były wzrost intensywności produkcji oraz wzrost uzbrojenia pracy w zasoby ziemi. Korzystny kierunek przemian wydajności pracy osłabiała malejąca efektywność wytwarzania mierzona produktywnością nakładów oraz udziałem wartości dodanej w przychodach.

2019-05-28T00:00:00+00:00 Prawa autorskie (c) 2019 SGGW https://rnr.sggw.edu.pl/article/view/6954 2024-01-06T08:42:01+00:00 Jacek Strojny rrstrojn@cyf-kr.edu.pl

W opracowaniu podjęto problem oszacowania efektu Harbergera-Laursena-Metzlera w odniesieniu do polskiego sektora rolno-żywnościowego. Analiza obejmuje lata 2002-2017. W badaniu zastosowano metodykę wektorowej autoregresji (VAR). Wyniki studium ukazały, że trwałe pogorszenie terms of trade wpływa na poprawę bilansu handlowego polskiego sektora rolno-żywnościowego. Natomiast nie zidentyfikowano skutków krótkookresowych szoków terms of trade. Dodatkowo, badanie umożliwiło zidentyfikowanie wartości dodanej brutto (GVA) jako najbardziej egzogenicznej składowej systemu VAR. Najbardziej endogenicznym czynnikiem w modelu okazało się saldo obrotów bieżących. Długookresowe zmiany terms of trade są czynnikiem bardziej egzogenicznym niż saldo obrotów bieżących.

2019-05-28T00:00:00+00:00 Prawa autorskie (c) SGGW https://rnr.sggw.edu.pl/article/view/6955 2024-01-06T08:42:01+00:00 Sebastian Kubala ebastian.kubala@uek.krakow.pl

Badanie poziomu oraz tempa zmian poziomu produktywności poszczególnych sektorów umożliwia ocenę efektywności wykorzystywanych zasobów oraz identyfikację źródeł wzrostu produkcji. Obrazuje, w jakim stopniu poziom zmian w danej branży zależy od czynników pracy oraz kapitału. Celem opracowania jest określenie efektywności wykorzystania czynników produkcji w branży przetwórstwa rybnego w Polsce w latach 2005-2016. Do ustalenia tempa zmian efektywności czynników wytwórczych wykorzystano wskaźniki oparte na produkcji, zatrudnieniu oraz wartości brutto środków trwałych. Zaprezentowane badania wykazały, iż w branży przetwórstwa rybnego występowała generalna tendencja wzrostu produktywności pracy. Jednocześnie można było zaobserwować niekorzystne zmiany produktywności kapitału. Przeprowadzone badania wskazują, iż większy wpływ na poziom produkcji ma czynnik kapitału aniżeli poziom zatrudnienia. Ponadto wartość produkcji wzrastała w tempie szybszym niż łączne nakłady czynników ją kształtujących.

2019-05-28T00:00:00+00:00 Prawa autorskie (c) SGGW https://rnr.sggw.edu.pl/article/view/6956 2024-01-06T08:42:02+00:00 Magdalena Kozera-Kowalska mkozera@up.poznan.pl Alina Nowotarska alina.nowotarska@up.poznan.pl

W opracowaniu dokonano oceny czynników rzeczowych infrastruktury edukacyjnej jako bazy materialnej kształtowania kapitału ludzkiego. Problem analizowano w ujęciu regionalnym na przykładzie województwa wielkopolskiego. Celem artykułu było przedstawienie zmian zachodzących w sferze rzeczowej infrastruktury edukacyjnej tego województwa z założeniem, że jest ona jednym z wiodących czynników determinujących poziom wykształcenia mieszkańców. Prowadząc analizę, dokonano przeglądu literatury przedmiotu, a wynikające z niego ustalenia starano się udokumentować dostępnymi informacjami statystycznymi. Badania wykazały, że w okresie 2004-2017 nastąpił wzrost liczby placówek edukacyjnych w większości ich grup rodzajowych, zwiększyła się też liczba osób z nich korzystających. Pozytywnym efektem następujących zmian jest obserwowana poprawa poziomu wykształcenia mieszkańców województwa wielkopolskiego.

2019-05-28T00:00:00+00:00 Prawa autorskie (c) SGGW https://rnr.sggw.edu.pl/article/view/6957 2024-01-06T08:42:03+00:00 Maria Miczyńska-Kowalska Maria.Miczynska@up.lublin.pl

W artykule podjęto problematykę dotyczącą suburbanizacji strefy podmiejskiej na przykładzie gmin przyległych do miasta Lublin: Głuska, Jastkowa, Konopnicy, Niedrzwicy Dużej, Niemiec oraz Wólki. Celem badań było wskazanie specyfiki procesu suburbanizacji i zmian w latach 1995-2017 w strefie podmiejskiej, na przykładzie wymienionych gmin. W opracowaniu uwzględniono wymiar demograficzny i ekonomiczny zmian. Oceny procesu suburbanizacji strefy podmiejskiej Lublina dokonano na podstawie liczby ludności w gminach, zmian w poziomie migracji z miast do gmin ościennych Lublina, liczby osób prowadzących działalność gospodarczą, liczby podmiotów gospodarczych funkcjonujących na terenie gminy, struktury zatrudnienia i liczby mieszkań. W opracowaniu wykorzystano literaturę przedmiotu oraz dostępne statystyki Banku Danych Lokalnych GUS.

2019-05-28T00:00:00+00:00 Prawa autorskie (c) SGGW https://rnr.sggw.edu.pl/article/view/6958 2024-01-06T08:42:04+00:00 Dawid Olewnicki dawid_olewnicki@sggw.edu.pl Kinga Cichocka

Celem opracowania była ocena kondycji ekonomiczno-finansowej wybranego przedsiębiorstwa produkującego i sprzedającego rośliny ozdobne w latach 2010-2016. Dokonano oceny struktury aktywów i pasywów oraz wskaźników zadłużenia, rentowności (ROA i ROE) oraz płynności bieżącej (CR – I stopnia) i szybkiej (QR – II stopnia). Wielkości wskaźników obliczonych na podstawie danych zawartych w sprawozdaniach finansowych nie wykazały istotnie niepokojących zjawisk. W latach 2014-2016 spółka osiągała satysfakcjonujący poziom wskaźnika ROA, tj. wyższy niż poziom inflacji, oraz wskaźnika ROE, którego wartość nie spadła poniżej 9,56%.

2019-05-28T00:00:00+00:00 Prawa autorskie (c) SGGW https://rnr.sggw.edu.pl/article/view/6959 2024-01-06T08:42:04+00:00 Mariusz Maciejczak Mariusz_Maciejczak@sggw.edu.pl

Głównymi celami badań było określenie rodzajów korzyści zewnętrznych związanych z prowadzeniem winnicy zgodnie z zasadami zrównoważonej produkcji, a następnie, w oparciu o wnioski z oceny rozwoju upraw winiarskich w Polsce w warunkach zmian klimatu, zbadanie opinii konsumentów na temat ich warunkowej skłonności do zapłaty wyższej ceny za wino pochodzące z upraw generujących pozytywne efekty zewnętrzne. Stwierdzono, że uprawa winorośli odbywająca się w sposób zrównoważony cechuje się występowaniem korzyści zewnętrznych. Korzyści te wynikają z lokalnego charakteru dóbr publicznych, do których można zaliczyć przede wszystkim dany ekosystem, określany jako terroir i powiązane z nim sieciowo elementy takie jak bioróżnorodność czy krajobraz. Oddziałują one w sposób synergiczny na inne korzyści zewnętrzne o charakterze społecznym, takie jak atrakcyjność turystyczna czy dziedzictwo kulturowe. Wykazano, że uprawa winorośli z przeznaczeniem na wino i produkcja wina w Polsce dynamicznie wzrastają, a zmiany klimatu będą wpływały na dalsze potencjalne możliwości rozwoju tego sektora. Badani konsumenci wskazali, że ważne są dla nich takie atrybuty wina jak ekologiczny sposób produkcji czy praktyki odpowiadające na zmiany klimatu. W większości deklarowali oni gotowość zapłaty za nie więcej niż za cechy związane z innymi korzyściami zewnętrznymi, takimi jak bioróżnorodność czy krajobraz. Ukierunkowanie polskich winnic na produkcję generującą korzyści zewnętrzne, np. ekologiczną, pozwoli na skorzystanie z efektu sieciowego, co może przełożyć się na chęć konsumentów do zapłaty wyższej ceny za wino.

2019-05-28T00:00:00+00:00 Prawa autorskie (c) SGGW https://rnr.sggw.edu.pl/article/view/6960 2024-01-06T08:42:05+00:00 Dominik Dąbrowski Katarzyna Radwańska katarzyna.radwanska@yahoo.com Janusz Sokół janusz.l.sokol@gmail.com

Dolina rzeki Bug to wyjątkowy obszar na terenie Polski, charakteryzujący się bogatymi walorami zarówno przyrodniczymi, jak i kulturowymi. To również tereny w dużym stopniu rolnicze i nieprzekształcone, a jednocześnie objęte ochroną prawną. W wyniku przeprowadzonych badań wśród właścicieli gospodarstw agroturystycznych 34 gmin usytuowanych na obszarze trzech województw (podlaskiego, lubelskiego i mazowieckiego) w dolinie rzeki Bug stwierdzono, iż atutami wpływającymi w znacznym stopniu na rozwój turystyki na badanym terenie są walory przyrodnicze terenu nadbużańskiego oraz wyjątkowa cisza i spokój, a także dostęp do istniejącej infrastruktury turystycznej. Wskazano również na dużą rolę informacji turystycznej, potrzebę jej popularyzacji (przez wydawanie albumów, katalogów i innych opracowań reklamowych) oraz utrzymania wysokiego standardu prowadzonych usług. Za główną barierę rozwoju agroturystyki uznano brak nawyku w społeczeństwie do wypoczynku weekendowego i sezonowość istniejących ofert.

2019-05-28T00:00:00+00:00 Prawa autorskie (c) SGGW