Kwestia rolna od Aleksandra Czajanowa i Władysława Grabskiego po jej współczesne ujęcie

Main Article Content

Andrzej Czyżewski
Piotr Kułyk


Słowa kluczowe : rolnictwo, polityka gospodarcza, kwestia rolna, dobra publiczne
Abstrakt
W artykule przedstawiono współczesne rozumienie kwestii rolnej uwzględniające ewolucję poglądów na temat jej źródeł i sposobów rozwiązywania. Jedno z pierwotnych i ważniejszych ujęć ekonomiczno-społecznych tego problemu można odnaleźć w pracach Aleksandra Czajanowa oraz Władysława Grabskiego, a także innych współczesnych im autorów. Zwracali oni uwagę na ograniczenia w zakresie przemian strukturalnych w rolnictwie i specyfikę relacji popytowo-podażowych dotyczących produktów rolnych. Wychodząc od ich koncepcji, można przejść do obecnej interpretacji kwestii agrarnej, obejmującej znaczenie dóbr publicznych i procesów globalizacji oraz liberalizacji gospodarek poszczególnych krajów w warunkach istniejących barier strukturalnych w rolnictwie. W opracowaniu wykazano zmiany zachodzące w zakresie podejścia do kwestii rolnej i sposobów jej rozwiązywania ze względu na ekonomiczno-społeczne uwarunkowania instytucjonalne. Podkreślono też uniwersalność tej kwestii wynikającą z roli poszczególnych czynników produkcji zaangażowanych w rolnictwie, a także charakteru indywidualnych gospodarstw rolnych jako podmiotów gospodarczych. Wykazano związki pomiędzy zmianami zachodzącymi w relacjach popytowo-podażowych w sektorze rolnym a oddziaływaniem mechanizmu rynkowego, a także skutki tego mechanizmu. Wyeksponowano problem kształtowania optimum społecznego, a także transferu i retransferu nadwyżki ekonomicznej wytworzonej w rolnictwie dla jego zrównoważonego rozwoju. W artykule pominięto kontekst polityczno-społeczny kwestii rolnej, obecny w pracach Fryderyka Engelsa, Róży Luxemburg i Włodzimierza Lenina jako wychodzący poza ramy opracowania. Z rozważań wynika historyczna żywotność badanego problemu przejawiająca się w różnych warunkach społeczno-ustrojowych.

Article Details

Jak cytować
Czyżewski, A., & Kułyk, P. (2015). Kwestia rolna od Aleksandra Czajanowa i Władysława Grabskiego po jej współczesne ujęcie. Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa I Rozwoju Obszarów Wiejskich, 102(1), 18–30. https://doi.org/10.22630/RNR.2015.102.1.2
Bibliografia

Adamowicz Mieczysław, 2005: Przesłanki rozwoju wielofunkcyjności rolnictwa i zmiany we Wspólnej Polityce Rolnej, "Zagadnienia Ekonomiki Rolnej", nr 2, 17-32.

Alston Julian, Beddow Jason, Pardey Phillip, 2009: Agricultural Research, Productivity and Food Prices in the Long Run, "Science", vol. 325, no. 4, 1209-1210. (Crossref)

Bernstein Henry, 2010: Class Dynamics of Agrarian Change, Halifax, NS, Fernwood.

Berstein Henry (red.), 2013: The Agrarian Question in South Africa, FRANK CASS, London. (Crossref)

Bryceson Deborah Fahy, 2002: The Scramble in Africa: Reorienting Rural Livelihoods, "World Development", vol. 30, no. 5, 725-739. (Crossref)

Byers Terence, 1996: Capitalism from Above and Capitalism from Below, New York: St Martin's Press. (Crossref)

Czajanow Aleksander, 1928: Agricultural Economics in Russia, "Journal Farm Economics", 543-549. (Crossref)

Czajanow Aleksander, 1931: The Socio-Economic Nature of Peasant Farm Economy, [w] Pitirim Aleksandrovich Sorokin, Carle Clark Zimmerman, Charles Josiah Galpin (red.), A Systematic Source Book in Rural Sociology, tom 2, Minneapolis.

Czajanow Aleksander, 1966: The Theory of Peasant Economy, The University of Wisconsin Press, New York.

Czajanow Aleksander, 1991: The Theory of Peasant Co-operatives, I.B.Tauris, London.

Czajanow Aleksander, 2003: Ne publikowawszyjesja maloizwestnije raboty, Moskwa.

De Janvry Alain, 1980: Social differentiation in agriculture and the ideology of neopopulism, [w] Frederick Buttel, Howard Newby (red.), The Rural Sociology of the Advanced Societies: Critical Perspectives, Allanheld, Osum, Montclair, 155-168.

Dillman Bill, Bergstrom John, 1991: Measuring Environmental Amenity Benefits of Agricultural Land. [w] Nick Hanley (red.), Farming and the Countryside: An Economic Analysis of External Costs and Benefits, CAB International, Wallingford s. 250-271.

FAO, 2012: The State of Food Insecurity in the World 2012. Economic growth is necessary but not sufficient to accelerate reduction of Hunger and malnutrition, Rome.

Friedmann Harriet, McMichael Philip, 1989: Agriculture and the state system. The rise and decline of national agricultures, "Sociologia Ruralis", vol. XXIX, no. 2, 93-117. (Crossref)

Friedmann John, 1993: Empowerment: The Politics of Alternative Development, Blackwell, Cambridge.

Georgescu-Roegen Nicholas, 1966: Analytical Economics: Issues and Problems, Harvard University Press, Cambridge. (Crossref)

Goodman David, Watts Michael, 2013: Globalising Food: Agrarian Questions and Global Restructuring, Routledge, New York, ss. 400. (Crossref)

Grabski Władysław, 1923: Społeczne gospodarstwo agrarne w Polsce, Zakłady Graficzno-Wydawnicze "Książka", Warszawa.

Grabski Władysław, 1929: Historja wsi w Polsce, Skład Główny w Kasie im. Mianowskiego, Warszawa.

Grabski Władysław, 1988: Myśli o Rzeczypospolitej. Wybór myśli politycznych i społecznych, oprac. I wstęp Maria Drozdowska i Marian Drozdowski, Wydawnictwo Literackie, Kraków.

Grabski Władysław, 2003: Dwa lata pracy u podstaw państwowości naszej, opracowanie Marian Drozdowski, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego, Warszawa-Rzeszów.

Guthman Julie, 2004: Agrarian Dreams: The Paradox of Organic Farming in California, University of California Press, Berkeley.

Hilferding Rudolf, 1981: Finance capital: A study of capitalist development, London: Routledge. Jezierski Andrzej, Leszczyńska Cecylia, 2010: Historia gospodarcza Polski, Wydawnictwo Key Text, Warszawa.

Kochanowicz Jacek, 1992: Spór o teorię gospodarki chłopskiej. Gospodarstwo chłopskie w teorii ekonomii i w historii gospodarczej, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa, 43-60.

Laslett Peter, 1983: Family and household as work group and kin group: areas of traditional Europe compared, [w] Richard Wall, Jean Robin, Peter Laslett (red.), Family forms in historic Europe, Cambridge University Press, Cambridge, 513-564. (Crossref)

McMichael Philip, 1997: Rethinking globalization: The agrarian question revised, "Review of International Political Economy", 4(4), 630-662. (Crossref)

Millars James, 1970: A Reformulation of A.V. Chayanov's Theory of the Peasant Economy, "Economic Development and Cultural Change", vol. 18, no. 2, 219-229. (Crossref)

Moor Jason, 2010: The End of the Road? Agricultural Revolutions in the Capitalist World-Ecology, "Journal of Agrarian Change", vol. 10, Issue 3, 389-413, (Crossref)

Moyo Boyson, Henry Zondiwe, 2014: Agriculture and Environment for Developing Countries, Mzuni Press, Lilongwe.

Patnaik Utsa, Moyo Sam, 2011: The Agrarian Question in the Neoliberal Era: Primitive Accumulation and the Peasantry, Pambazuka Press, Oxford, ss. 90.

Ploeg van der Jan Douwe, 2012: The New Peasantries: Struggles for Autonomy and Sustainability in an Era of Empire and Globalization, Routledge, London.

Sen Amartya, 1984: Resources, Values and Development, Basil Blackwell, Oxford.

Thomas William, Znaniecki Florian, 1976: Chłop polski w Europie i Ameryce, tom I, Organizacja grupy pierwotnej, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa.

Wilkin Jerzy, 1986: Współczesna kwestia agrarna, PWN, Warszawa.

Statystyki

Downloads

Download data is not yet available.