Niespójność odczuć obiektywnych i subiektywnych ludności wiejskiej

Celem artykułu jest próba odpowiedzi na pytania, czy wymiar obiektywny poziomu życia ma wpływ na zadowolenie z niego, a także czy istnieje taki poziom dochodów, po przekroczeniu których respondenci osiągają zadowolenie z życia. Badaną grupę stanowiła ludność wiejska o niepewnych dochodach, a więc osoby pracujące na podstawie umów o pracę w formach elastycznych, bezrobotni, utrzymujący się z zasiłków lub pracujący „na czarno”. Dokonano próby określenia pozycji dobrobytu wynikających z porównania wymiarów obiektywnego, wyrażonego w dochodach oraz zaspokojeniu potrzeb, z wymiarem subiektywnym, będącym oceną zadowolenia z życia jako całości, a także zado­wolenia z sytuacji w Polsce. Przedstawiono również przyjmowane postawy w zależności od pozycji dobrobytu oraz dochodowe miary pozycyjne dla różnych poziomów zadowolenia z życia. W efekcie przeprowadzonych badań zaobserwowano rozbieżności pomiędzy wymiarami obiektywnym i subiek­tywnym poziomu życia. Analiza postaw, które są charakterystyczne dla poszczególnych grup ludności wiejskiej pozwala zauważyć, że niezwykle częstym zjawiskiem jest dysonans stanu, przejawiający się w nieadekwatności sytuacji w stosunku do oczekiwań. Na podstawie badań można wyróżnić cztery przyjmowane postawy życiowe: satysfakcja, niezadowolenie, dysonans niezadowolenia oraz paradoks satysfakcji. Pierwsze dwie postawy przejawiają się w spójności odczuć oraz akceptacji aktualnej sytuacji, zarówno w przypadku, gdy ma ona charakter korzystny dla konsumenta, jak i niekorzystny. Dwie kolejne postawy są efektem inkoherencji odczuć ankietowanych, a więc pozytywna ocena odczuć subiektywnych nie koresponduje z oceną sytuacji obiektywnej, i na odwrót.